Yelkenli Tekneler Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Kiralama Rehberi

Yelkenli tekneler teknik açıdan üstün bir mekanizması olan deniz araçları olarak çeşitli amaçlarla kullanılıyor. Güncel teknolojik gelişmeler yelkenli teknelerin özelliklerinde değişmeler yapsa da genel mekanizma özellikleri aynı denebilir. Yazımızda yelkenli teknelere dair öne çıkan bilgileri derlemiş bulunuyoruz.

Yelkenli Tekne Nedir?

Turistik gezi, bireysel kullanım ve spor karşılaşması gibi amaçları olan yelkenli tekneler, rüzgar enerjisi ile çalışan deniz araçlarıdır. Yelkenler, rüzgardan gelen itici gücü alarak tekne hareket mekanizmasını oluşturur.

Yelken, tekne üzerindeki direğe takılan gergin bezler demektir. Yelkenli tekne ise bu direk ve bezlerle beraber teknenin tamamına verilen isimdir. Yelkenli ise, yelkenli tekneleri günlük yaşamda kısaltılmış şekilde tanımlayan bir özelliktir.

Yelkenli Tekne Türleri

Yelkenli tekneler kullanım amacına, gövde yapısına ve yelken sistemine göre farklı kategorilere ayrılır. İşte en yaygın yelkenli tekne türleri:

• Gezi Yelkenlileri: Konforlu yapılarıyla uzun mesafeli seyahatler için idealdir. Genellikle mutfak, yatak odası ve tuvalet gibi yaşam alanlarına sahiptir.
• Yarış Yelkenlileri: Hafif malzemelerden üretilmiş, hızlı ve aerodinamik tasarıma sahip teknelerdir. Rüzgarı en iyi şekilde kullanmak için optimize edilmiştir.
• Katamaranlar: İki gövdeli yapısıyla dengeli ve geniş yaşam alanına sahip olan katamaranlar, özellikle tatil ve uzun mesafeli seyahatlerde tercih edilir.
• Monohull (Tek Gövdeli) Yelkenliler: Geleneksel yelkenli tekneler genellikle bu kategoridedir. Tek gövdeli olmaları nedeniyle daha fazla yana yatma eğilimindedir ancak manevra kabiliyeti yüksektir.
• Goletta (Gulet) Yelkenliler: Ahşap yapıları ve geniş güverte alanlarıyla Akdeniz ve Ege'de sıkça görülen büyük yelkenlilerdir.

Yelkenli Tekne Bölümleri

Yelkenli tekne bölümleri: Ana yelken, cenova, baş ıstralya, kıç ıstralya, bumba, direk, çarmıh, borda, baş, kıç, baş üstü kısımlarından oluşur.

- Cenova:  Cenovanın diğer ismi floktur. Ön kısımdaki küçük yelkene verilen isimdir.

 - Baş, teknenin baş bölümü, kıç,  teknenin arka kısmıdır.

- Ana yelken: Büyük yelken bölümüdür, kontrolü bu bölüme ait yelken ipleri ile sağlanır.

- Baş ıstralya: Direği destekleyen telin ismidir. Bu tel gergin ve sağlam olmalıdır. Ayarlamaların düzenli olarak bazı ölçülere göre takip edilmesi gerekir.

- Kıç ıstralya: Yelken direğinin arka bölümündeki destek telidir. Rüzgar derecesi yoğunken, yelken torunu azaltır.

- Borda: Borda, yelkenlinin yan bölümü için verilen isimdir.

- Bumba: Oynayan bir parça olan bumba, yelken formunu ayarlayan, ana yelkeni alttan tutan bölümdür.  Sert rüzgarlarda dikkatli dönüş yaptırmayı gerektirir.

- Direk: Yelkenli tekne direk bölümü olmadan düşünülemez. Yelkenleri ayakta tutan bölüm direk kısmıdır. Direk uzunlukları ile yelkenli tekne ebatları arasında paralellik vardır. Tekne ne kadar büyükse direkler de eşit oranda geliştirilir.

- Çarmıh: Yelkenli tekne seyir halindeyken direği destekleyerek tutan bölümdür. Tel formdaki çarmıh doğru hesaplanarak hazırlanmalıdır.

Yelkenlileri tanımlayan genel bölümler modellere göre bazı değişikliklere uğrayabilmektedir. Katamaran, sandal gibi yelkenliler en yaygın kullanılanlar arasındadır.   

Yelkenli Tekneyle Seyahat Etmenin Avantajları

Yelkenli tekneyle seyahat etmek, doğayla iç içe, özgür ve huzurlu bir deneyim sunar. Motorlu teknelerin aksine, rüzgâr gücüyle hareket eden yelkenliler daha çevreci ve ekonomik bir ulaşım şeklidir. Yakıt maliyetlerinden büyük ölçüde tasarruf edilebilir ve doğaya verilen zarar minimuma iner. Ayrıca, yelkenli ile seyahat etmek, spontane keşifler yapma imkânı sunar; dilediğiniz an mola verebilir, el değmemiş koyları keşfedebilir ve kalabalıklardan uzak, izole bir tatil yapabilirsiniz. Doğanın sunduğu bu sakinlik ve özgürlük hissi, birçok kişi için vazgeçilmezdir.

Ayrıca, yelkenli teknede zaman geçirmek kişisel gelişim açısından da faydalıdır. Temel yelkencilik becerilerini öğrenmek, rüzgârın yönünü ve gücünü doğru kullanmayı anlamak hem fiziksel hem de zihinsel bir deneyim sunar. Tekne yönetimi, takım çalışmasını teşvik eder ve problem çözme becerilerini geliştirir. Bunların yanında, yelkenliyle seyahat ederken stres seviyeleri azalır, denizin ve doğanın sakinleştirici etkisi ruh sağlığına olumlu katkıda bulunur.

Yelkenli Teknelerin Hızı Neye Göre Değişir?

Yelken teknelerin hızı birçok etkene göre değişmektedir. Deniz durumu yanında teknedeki temel özellikler bir arada etki edecektir. Rüzgar hızı gibi etkenler yelken teknenin hızında etkilidir. Yelken tasarımında kullanılan tekniklerin de hız konusunda etki edeceğini belirtmek gerekir.

Yelkenli Teknelerin Malzemeleri

Yelken tekneler çok sayıda malzeme çeşidini bir arada barındıran su araçlarıdır. En yaygın kullanılan malzemeler:

• Sedef
•  Metal vinçler, metal çubuklar, çeşitli mekanik malzemeler
•  Polyester
• Dacron, şeklinde sıralanabilir. Yelkenli tekne bölümlerine göre kullanılan malzemeler de değişebilecektir.

Yelkene Fırtınalı Havalarda Camadan Vurulması Nedir?

Yelkene camadan vurulması, genellikle fırtınalı ve aşırı rüzgarlı dönemlerde yapılan bir düğüm işlemidir. Camadan vurulmasında yelken küçültme işlemi yapılır. Yelkeni yırtılmalara karşı önlemek için etkili bir yoldur. Ayrıca yelkenin kontrolünü sürdürmeye katkı sağlar. Aksi halde hava şartları yelkeni sürükleyebilir. Rota kaybı zorluklara neden olacaktır.

Yelkenli Tekne Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

Yelkenli tekne kullanırken en önemli faktörlerden biri güvenliktir. Denize açılmadan önce hava tahminlerini kontrol etmek hayati önem taşır. Aniden değişen hava koşulları yelkenli kullanmayı zorlaştırabilir ve tehlikeli durumlara yol açabilir. Rüzgârın yönü ve şiddeti göz önünde bulundurularak uygun rota belirlenmelidir. Ayrıca, tekneye binmeden önce can yelekleri, yangın söndürücüler ve acil durum sinyal cihazları gibi temel güvenlik ekipmanlarının eksiksiz olduğundan emin olunmalıdır.

Denizcilik kurallarını bilmek ve diğer deniz araçlarıyla uyumlu hareket etmek de önemlidir. Özellikle yoğun liman bölgelerinde, diğer teknelerle çarpışma riskini önlemek için denizcilik işaretleri ve öncelik kurallarına dikkat edilmelidir. Teknede bulunan herkesin temel yelkencilik bilgisine sahip olması, acil durumlarda hızlı müdahale edebilmek açısından önemlidir. Ayrıca, telsiz veya uydu telefonu gibi iletişim araçlarının çalışır durumda olması, acil durumlarda dış dünyayla bağlantıyı sağlayarak güvenliği artırır.

Yelkenli Tekne Çalışma Prensibi

Yelkenli tekneleri çalıştıran sistem, su araçlarındaki genel mantığa ek olarak daha detaylı şekilde ele alınabilir. Tekneyi hareket ettiren rüzgara bağlı itme kuvveti ve emme kuvveti, yelkenlinin çalışmasında temel mantıktır. Enerji oluşurken bunu emen kuvvet rüzgara rağmen ilerlemeyi sağlar.

• Rüzgar yelkenli tekne nasıl çalışır sorusunda ilk harekete geçirici aşama gibi düşünülebilir.  Kıç bölümüne etki sayesinde dalgayla beraber ilerleme sağlanır. Fakat rüzgarın yavaşlatıcı etkisini de emen ayrıca bir mekanizma vardır. Basınç farkı denen durumu gideren sistem sayesinde ilerleme hızı kesilmeden kontrol altına alınabilir.

• Yelkenler, tekneyi daha hızlı yol alması için mekanik olarak destekleyen özel sistemlerdir. Hesaplaması yelken ağırlığı ve yapısı esas alınarak oluşturulur.

• Yelken teknelerde ilerlemeyi en sağlıklı şekilde sürdürmek için rüzgara karşı 45 derece açı oluşturulmalıdır.  Rüzgardaki mekanik emilim hızı bu sayede dengelenecektir. Şayet yoğun ve devirici bir rüzgar varsa daha farklı açılara ve kullanımlara başvurulabilir.

Yelken tekneler büyük dalgalarda kolay yol almak için tasarlanmıştır. Yelken mekaniği, sık ve kısa dalgalarda ilerlemeyi zorlaştırabilir. Yelkenli tekne modelleri kısa ve keskin dalgalarda daha kolay devrilebilir Bununla birlikte, büyük dalgalarda yol alırken yelkenli ağırlığı ve direnci gibi hesaplamaları iyi yapmış olmalısınız. Aksi halde yeniden yan yatma olasılığı görülecektir. 

Yelkenli Tekne Bakımı ve Onarımı

Yelkenli bir teknenin uzun ömürlü ve güvenli olması için düzenli bakım şarttır. Öncelikle, gövde ve güverte temizliği düzenli olarak yapılmalı, tuzlu suyun neden olabileceği aşınma ve korozyona karşı önlem alınmalıdır. Özellikle yelkenler, halatlar ve donanım parçaları sık sık kontrol edilmeli, aşınmış veya yıpranmış parçalar zamanında değiştirilmelidir. Yelkenlerde yırtıklar olup olmadığı belirli periyotlarla kontrol edilmeli ve küçük hasarlar erken aşamada onarılmalıdır.

Motorlu bir yelkenli tekne kullanıyorsanız, motor bakımı da ihmal edilmemelidir. Yağ değişimi, yakıt filtresi temizliği ve batarya kontrolleri düzenli olarak yapılmalı, herhangi bir arıza ihtimaline karşı önceden tedbir alınmalıdır. Bunun yanı sıra, kış aylarında kullanılmayan teknelerin uygun şekilde muhafaza edilmesi gerekir. Yelkenlerin ve halatların kuru ve korunaklı bir ortamda saklanması, metal parçaların paslanmasını önlemek için gerekli koruyucu işlemlerin uygulanması önerilir. Teknenin düzenli bakımı, hem güvenli hem de keyifli bir seyahat deneyimi sunar.

Faça Yelken Yöntemi Ne Anlama Geliyor?

Faça yelken yöntemi, yoğun fırtınalı sert havalarda yelken durdurma işlemine verilen bir isimdir. Aniden yelkenli tekne durdurulması gerektiğinde faça yelken tekniği kullanılır.

• Tekneden birinin denize düşmesi

• Teknede aniden gelişen arızalar, yangın vs. durumlar

• Aniden gelişen hava koşulları değişimi, buna bağlı tekneyi sabitlemeniz gerekmesi

• Mola vermenizin gerektiği diğer durumlarda faça yelken yöntemi kullanılabilir.

Yelkenli Teknelerde Demirleme

Yelkenli tekne demir atma işlemleri esnasında dikkat edilmesi gereken birçok konu vardır. İlk ve en önemlisi harita üzerinde, nereye demir atılacağını tespit etmek olacaktır. Ardından tekne hızı azaltılarak demirlenecek alana gelinir.

• Yelkenli tekne bekletilirken demir atılmalıdır. Durmadan demir atma işlemi yapılmamalıdır. Ayrıca demir tam olarak dibe ulaşana kadar emin olmak gerekir. Hemen sonraki aşama da demirin tutmasını sağlamak olacaktır.

• Demirleme alanında sıkıntılı bir zemin olabilir. Kum, kayalık zemin, yosunlu zemin en sık yaşanan sorunlardır. Bu zeminlere özel demir seçmeli ve önlem almalısınız.

• Yelkenli tekneyi demirleyeceğinizde rüzgar durumunu ve dalgayı hesaplamalısınız. Dalgayı kesen bir yer bularak etkisini azaltmalı ve bu şekilde demir atmalısınız.

• Derinliğe çapa bırakırken, çapa uzunluğu derinliği 4 kat kadar aşıyor olmalıdır.  Yapılan hesaplamanın amacı, tekne güvenliğidir. Beklenmeyen bir gerilim olması halinde tekne alabora olabilir.

Yelkenli teknede kayma hesaplamasına önem vermek, demirleme sürecinde sağlam adımlar atmanız anlamına gelecektir. Yelkenli yat için demir atılan yerde dairesel kaymaların hesaplandığı bu durum,   ekstra avantaj sağlar.